૧૯૭૧ પછી પહેલી વાર દેશમાં આવી મોકડ્રીલ યોજાઈ રહી છે.
નાગરિકોને તેમના ઘરમાં મેડિકલ કીટ, રાશન, ટોર્ચ અને મીણબત્તીઓ અને રોકડ રાખવાની પણ સૂચના આપવામાં આવશે.
જમ્મુ કાશ્મીરના પહલગામમાં આતંકવાદી હુમલા બાદ પાકિસ્તાન સાથેના તણાવ વચ્ચે ભારત સરકારે બુધવારે (7 મે) દેશના 244 વિસ્તારોમાં મોક ડ્રીલની જાહેરાત કરી છે. આમાં યુદ્ધમાં બચવાની તકનીકો પર મોક ડ્રીલ યોજાશે. જેમાં લોકોને કહેવામાં આવશે કે હુમલો કે પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિમાં પોતાનું રક્ષણ કેવી રીતે કરવું. ગૃહ મંત્રાલયે આ વિસ્તારોને નાગરિક સંરક્ષણ જિલ્લાઓ તરીકે સૂચિબદ્ધ કર્યા છે. આ સામાન્ય વહીવટી જિલ્લાઓથી અલગ છે.
નાગરિક સંરક્ષણ જિલ્લાઓને તેમની સંવેદનશીલતાના આધારે 3 શ્રેણીઓમાં વિભાજિત કરવામાં આવ્યા છે. શ્રેણી-1 સૌથી સંવેદનશીલ છે અને શ્રેણી-3 ઓછી સંવેદનશીલ છે. તારીખ ૫ મેના રોજ ગૃહ મંત્રાલયે તમામ રાજ્યોને મોક ડ્રીલ યોજવાનો આદેશ આપ્યો હતો.
આજે દિલ્હીમાં ગૃહ મંત્રાલય ખાતે યોજાયેલી ઉચ્ચ સ્તરીય બેઠકમાં મોક ડ્રીલની તૈયારીઓની સમીક્ષા કરવામાં આવી હતી. તેમાં રાજ્યોના મુખ્ય સચિવો અને નાગરિક સંરક્ષણ વડાઓ સહિત ઘણા ઉચ્ચ કક્ષાના અધિકારીઓ હાજર રહ્યા હતા.
કેન્દ્ર સરકારે તમામ રાજ્યોના મુખ્ય સચિવોને આપેલા નિર્દેશોમાં પાકિસ્તાનનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો નથી, પરંતુ પહેલગામ આતંકવાદી હુમલા પછી આનુ આયોજન મહત્વપૂર્ણ છે. મોકડ્રીલમાં આ સમય દરમિયાન, સાયરન વગાડવામાં આવશે, થોડા સમય માટે બ્લેકઆઉટ રહેશે, અને ફસાયેલા લોકોને સુરક્ષિત સ્થળે લઈ જવાની ટ્રેનીંગ આપવામાં આવશે.
નાગરિક સંરક્ષણ જિલ્લાઓ વહીવટી જિલ્લાઓથી અલગ છે
ગૃહ મંત્રાલયે મંગળવારે એવા જિલ્લાઓની યાદી જાહેર કરી જ્યાં મોક ડ્રીલ યોજાશે. આમાં, જિલ્લાઓને રાજ્યવાર સંવેદનશીલતાના આધારે વિભાજિત કરવામાં આવ્યા છે. દેશના 25 રાજ્યોમાં કુલ 244 નાગરિક સંરક્ષણ જિલ્લાઓને શ્રેણી-1 થી 3 વચ્ચે મૂકવામાં આવ્યા છે.
હકીકતમાં, ગૃહ મંત્રાલયે દેશના કુલ 35 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં 259 નાગરિક સંરક્ષણ જિલ્લાઓ બનાવ્યા છે. જરૂરી નથી કે આ નાગરિક સંરક્ષણ જિલ્લાઓ સામાન્ય વહીવટી જિલ્લાઓની જેમ હોય. જેમ કે –
ઉત્તર પ્રદેશમાં કુલ 19 નાગરિક સંરક્ષણ જિલ્લાઓ બનાવવામાં આવ્યા છે. આમાં કાનપુર, લખનૌ, મથુરા જેવા વહીવટી જિલ્લાઓ અને લખનૌ અને સહારનપુરમાં આવેલા બક્ષી-કા-તલાબ, સર્વસા જેવા વિસ્તારોનો પણ સમાવેશ થાય છે. અહીં એક એરફોર્સ સ્ટેશન છે.
દેશના કુલ 259 નાગરિક સંરક્ષણ જિલ્લાઓને જુદી જુદી 3 શ્રેણીઓમાં વિભાજિત કરવામાં આવ્યા છે.
કુલ 259 નાગરિક સંરક્ષણ જિલ્લાઓને તેમના મહત્વ અથવા સંવેદનશીલતાના આધારે 3 શ્રેણીઓમાં વિભાજિત કરવામાં આવ્યા છે.
શ્રેણી 1 માં એવા જિલ્લાઓનો સમાવેશ થાય છે જે સૌથી વધુ સંવેદનશીલ છે. આવા કુલ ૧૩ જિલ્લાઓ છે. ઉદાહરણ તરીકે, ઉત્તર પ્રદેશમાં ફક્ત 1 જિલ્લો – બુલંદશહેર શ્રેણી 1 માં છે કારણ કે નરોરા ન્યુક્લિયર પ્લાન્ટ અહીં હાજર છે.
તેવી જ રીતે, શ્રેણી 2 માં 201 જિલ્લાઓ અને શ્રેણી 3 માં 45 જિલ્લાઓ છે.
આવતીકાલે રાષ્ટ્રવ્યાપી કવાયતમાં ભાગ લેવા માટે તૈયાર સ્થળોની સંપૂર્ણ યાદી અહીં છે:
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: આંદામાન અને નિકોબાર ટાપુ
શ્રેણી ૧: NA
શ્રેણી 2: પોર્ટ બ્લેર
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: આંધ્રપ્રદેશ
શ્રેણી ૧: NA
કેટેગરી 2: હૈદરાબાદ, વિશાખાપટ્ટનમ
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: અરુણાચલ પ્રદેશ
શ્રેણી ૧: NA
શ્રેણી 2: આલોગ (પશ્ચિમ સિયાંગ), ઇટાનગર, તવાંગ, હૈયુલિંગ
શ્રેણી ૩: બોમડિલા
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: આસામ
શ્રેણી ૧: NA
કેટેગરી 2: બોંગાઈગાંવ, ડિબ્રુગઢ, ધુબરી, ગોલપારા, જોરહાટ, સિબસાગર, તિનસુકિયા, તેઝપુર, દિગ્બોઈ, દિલિયાજાન, ગુવાહાટી (દિસપુર), રંગિયા, નામરૂપ, નઝીરા, ઉત્તર લક્ષ્મીપુર, નુમાલીગઢ
કેટેગરી 3: દારાંગ, ગોલાઘાટ, કાર્બી-આંગલોંગ, કોકરાઝાર
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: બિહાર
શ્રેણી ૧: NA
શ્રેણી 2: બરૌની, કટિહાર, પટના, પૂર્ણિયા
શ્રેણી ૩: બેગુસરાય
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: ચંદીગઢ
શ્રેણી ૧: NA
શ્રેણી 2: ચંદીગઢ
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: છત્તીસગઢ
શ્રેણી ૧: NA
શ્રેણી ૨: દુર્ગ (ભિલાઈ)
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: દાદર નગર હવેલી
શ્રેણી ૧: NA
શ્રેણી ૨: દાદર (સિલ્વાસા)
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: દમણ અને દીવ
શ્રેણી ૧: NA
શ્રેણી 2: દમણ
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: દિલ્હી
શ્રેણી ૧: દિલ્હી (નવી દિલ્હી અને દિલ્હી કેન્ટોનમેન્ટ સહિત)
શ્રેણી 2: NA
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: ગોવા
શ્રેણી ૧: NA
શ્રેણી 2: ઉત્તર ગોવા (પણજી), દક્ષિણ ગોવા (માર્માગોઆ વાસ્કો ડાબોલિમ અને બંદર સાથે)
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: ગુજરાત
કેટેગરી 1: સુરત, વડોદરા, કાકરાપાર
કેટેગરી 2: અમદાવાદ, જામનગર, ગાંધીનગર, ભાવનગર, કંડલા, નલિયા, અંકલેશ્વર, ઓખા, વાડીનાર
શ્રેણી 3: ભરૂચ, ડાંગ, કચ્છ, મહેસાણા, નર્મદા, નવસારી
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: હરિયાણા
શ્રેણી ૧: NA
કેટેગરી 2: અંબાલા, ફરીદાબાદ, ગુડગાંવ, હિસાર, પંચકુલા, પાણીપત, રોહતક, સિરસા, સોનીપત, યમુના નગર
શ્રેણી ૩: ઝજ્જર
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: હિમાચલ પ્રદેશ
શ્રેણી ૧: NA
શ્રેણી 2: શિમલા
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: જમ્મુ અને કાશ્મીર
શ્રેણી ૧: NA
શ્રેણી 2: અનંતનાગ, બડગામ, બારામુલા, ડોડા, જમ્મુ, કારગિલ, કઠુઆ, કુપવાડા, લેહ, પૂંચ, રાજૌરી, શ્રીનગર, ઉધમપુર, સાંબા, અખનૂર, ઉરી, નૌશેરા, સુંદરબની, અવંતિપુર
શ્રેણી ૩: પુલવામા
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: ઝારખંડ
શ્રેણી ૧: NA
શ્રેણી 2: બોકારો, ગોમિયો, જમશેદપુર, રાંચી
શ્રેણી ૩: ગોડ્ડા, સાહેબગંજ
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: કર્ણાટક
શ્રેણી ૧: NA
કેટેગરી 2: બેંગલુરુ (શહેરી), મલ્લેશ્વર, રાયચુર
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: કેરળ
શ્રેણી ૧: NA
શ્રેણી 2: કોચીન (કોચી), તિરુવનંતપુરમ
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: લક્ષદ્વીપ
શ્રેણી ૧: NA
શ્રેણી 2: લક્ષદ્વીપ (કાવરતી)
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: મધ્યપ્રદેશ
શ્રેણી ૧: NA
કેટેગરી 2: ભોપાલ, ગ્વાલિયર, ઈન્દોર, જબલપુર, કટની
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: મહારાષ્ટ્ર
શ્રેણી 1: મુંબઈ, ઉરણ, તારાપુર
કેટેગરી 2: થાણે, પુણે, નાસિક, રોહન-ધાતો-નાગોથાણે, મોનમાડ, સિનર, થલ વૈશોટ, પિંપરી ચિંચવાડ
શ્રેણી 3: ઔરંગાબાદ, ભુસાવલ, રાયગઢ, રત્નાગીરી, સિંદુદુર્ગ
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: મણિપુર
શ્રેણી ૧: NA
કેટેગરી 2: ઈમ્ફાલ, ચુરાચંદપુર, ઉખરુલ, મોરેહ, નિંગથોઉ-ખોંગ
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: મેઘાલય
શ્રેણી ૧: NA
શ્રેણી 2: પૂર્વ ખાસી ટેકરી (શિલોંગ), જૈનતિયા ટેકરી (જવાઈ), પશ્ચિમ ગારો ટેકરી (તુરા)
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: મિઝોરમ
શ્રેણી ૧: NA
શ્રેણી 2: ઐઝવાલ
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: નાગાલેન્ડ
શ્રેણી ૧: NA
શ્રેણી 2: દીમાપુર, કોહિમા, મોકોકચુંગ, સોમ, ફેક, તુએનસાંગ, વોખા, ઝુનહેબોટો, કેફિર, પેરેન
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: ઓડિશા
શ્રેણી ૧: તાલચર
શ્રેણી 2: બાલાસોર, કોરાપુટ, ભુવનેશ્વર, ગોપાલપુર, હીરાકુંડ, પારાદીપ, રાઉરકેલા
શ્રેણી 3: ભદ્રક, ઢેંકનાલ, જગતસિંહપુર, કેન્દ્રપરા
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: પુડુચેરી
શ્રેણી ૧: NA
શ્રેણી 2: પુડુચેરી
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: પંજાબ
શ્રેણી ૧: NA
શ્રેણી 2: અમૃતસર, ભટિંડા, ફિરોઝપુર, ગુરદાસપુર, હોશિયારપુર, જલંધર, લુધિયાણા, પટિયાલા, પઠાણકોટ, અધમપુર, બરનાલા, ભાખરા-નાંગલ, હલવારા, કોથકપુર, બટાલા, મોહાલી (સાસનગર), અબોહર
શ્રેણી 3: ફરીદપુર, રોપર, સંગરુર
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: રાજસ્થાન
શ્રેણી 1: કોટા, રાવત-ભાટા,
શ્રેણી 2: અજમેર, અલવર, બાડમેર, ભરતપુર, બિકાનેર, બુંદી, ગંગાનગર, હનુમાનગઢ, જયપુર, જેસલમેર, જોધપુર, ઉદયપુર, સીકર, નલ, સુરતગઢ, આબુ રોડ, નસીરાબાદ (અજમેર), ભીવરી
કેટેગરી 3: ફુલેરા (જયપુર), નાગૌર (મેરતા રોડ), જાલોર, બેવર (અજમેર), લાલગઢ (ગણગાનગર), સ્વાઇ માધોપુર, ભીલવાડા, પાલી
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: સિક્કિમ
શ્રેણી ૧: NA
શ્રેણી 2: ગંગટોક
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: તમિલનાડુ
કેટેગરી 1: ચેન્નાઈ, કલ્પક્કમ
શ્રેણી 2: NA
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: ત્રિપુરા
શ્રેણી ૧: NA
શ્રેણી 2: અગરતલા
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: ઉત્તર પ્રદેશ
કેટેગરી 1: બુલંદશહર (નરોરા)
કેટેગરી 2: આગ્રા, અલ્હાબાદ, બરેલી, ગાઝિયાબાદ, ગોરખપુર, ઝાંસી, કાનપુર, લખનૌ, મથુરા, મેરઠ, મુરાદાબાદ, શરણપુર, વારાણસી, બક્ષી-કા-તાલાબ મુગલસરાય, સરસાવા,
શ્રેણી ૩: બાગપત, મુઝફ્ફર નગર
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: ઉત્તરાખંડ
શ્રેણી ૧: NA
શ્રેણી 2: દેહરાદૂન
શ્રેણી ૩: NA
રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ: પશ્ચિમ બંગાળ
શ્રેણી ૧: NA
કેટેગરી 2: કૂચબિહાર, દાર્જિલિંગ, જલપાનીગુડી, માલા, સિલિગુડી, બૃહદ કોલકાતા, દુર્ગાપુર, હલ્દિયા, હાશિમારા, ખડગપુર, બર્નપુર- આસનસોલ, ફરક્કા-ખેજુરિયાઘાટ, ચિત્તરંજન, બાલુરઘાટ, અલી પુરવાર, રાયગંજ, ઈસ્લામપુર, દિનહાંટા, માકહાંગ્લા, માકહાંગલી જલધકા, કુર્સિયોંગ, કોલાઘાટ,
શ્રેણી 3: બર્ધમાન, બીરભૂમ, પૂર્વ મિદનાપુર, પશ્ચિમ મદિનાપુર, હાવરા, હુગલી, મુર્શિદાબાદ
ગૃહ મંત્રાલયની માર્ગદર્શિકાનું પાલન કરો, મેડિકલ કીટ અને ટોર્ચ-કેશ તમારી સાથે રાખો.
ગૃહ મંત્રાલયના સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, નાગરિકોને તેમના ઘરમાં મેડિકલ કીટ, રાશન, ટોર્ચ અને મીણબત્તીઓ રાખવાની પણ સૂચના આપવામાં આવશે. આ ઉપરાંત, તમારી સાથે રોકડ રકમ રાખો કારણ કે કટોકટીની સ્થિતિમાં મોબાઇલ અને ડિજિટલ વ્યવહારો નિષ્ફળ જઈ શકે છે.
૧૯૭૧ના પાકિસ્તાન યુદ્ધના ૫૪ વર્ષ પછી નાગરિક સંરક્ષણ મોક ડ્રીલ
દેશમાં છેલ્લી વખત આવી મોકડ્રીલ ૧૯૭૧માં યોજાઈ હતી. ત્યારબાદ ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે યુદ્ધ થયું. આ મોક ડ્રીલ યુદ્ધ દરમિયાન થઈ હતી. આ વખતે 7 મેના રોજ, દેશભરમાં નાગરિક સંરક્ષણ મોક ડ્રીલ દ્વારા યુદ્ધની સ્થિતિમાં સામાન્ય લોકોની સુરક્ષા માટેની તૈયારીઓનું પરીક્ષણ કરવામાં આવશે.
અહીં, લખનૌ, શ્રીનગર અને મુંબઈમાં, મંગળવારે, પોલીસ, SDRF અને અન્ય બચાવ ટીમોને યુદ્ધ દરમિયાન ટકી રહેવાની તાલીમ આપવામાં આવી હતી. અગાઉ, રવિવાર-સોમવાર રાત્રે પંજાબના ફિરોઝપુર કેન્ટોનમેન્ટમાં બ્લેકઆઉટ પ્રેક્ટિસ હાથ ધરવામાં આવી હતી. ગામડાંઓ અને શહેરોમાં રાત્રે 9 વાગ્યાથી 9:30 વાગ્યા સુધી વીજળી ગુલ થઈ ગઈ હતી.
