મોદી સરકારે પાકિસ્તાનથી થતી આયાત સંપૂર્ણપણે બંધ કરી દીધી છે. પહેલગામ આતંકવાદી હુમલા પછી, ભારતે એક પછી એક કડક નિર્ણયો લીધા છે. આ નિર્ણય પણ પાકિસ્તાન વિરુદ્ધ એક મોટું પગલું છે.
જમ્મુ અને કાશ્મીરના પહેલગામમાં થયેલા આતંકવાદી હુમલા બાદ ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે વધી રહેલા તણાવ વચ્ચે, ભારતે પાકિસ્તાનથી આયાત થતી તમામ ચીજવસ્તુઓ પર પ્રતિબંધ લાદ્યો છે. ભારત પાકિસ્તાનથી કોઈ પણ માલ આયાત કે નિકાસ કરશે નહીં.
પાકિસ્તાનમાં ઉત્પાદિત અને પાકિસ્તાનથી ભારતમાં આવતા માલ પર તાત્કાલિક અસરથી પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે. આ સંદર્ભમાં, વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રાલય હેઠળના વિદેશી વેપાર મહાનિર્દેશાલયે એક જાહેરનામું બહાર પાડ્યું છે.
સૂચના અનુસાર, વિદેશ વેપાર નીતિ 2023 માં આ સંદર્ભમાં એક જોગવાઈ ઉમેરવામાં આવી છે. જેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આગામી આદેશો સુધી તાત્કાલિક અસરથી, પાકિસ્તાનથી આવતા અથવા નિકાસ થતા તમામ માલની પ્રત્યક્ષ કે પરોક્ષ આયાત પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવી રહ્યો છે.
ભારતે સિંધુ જળ સંધિ મુલતવી રાખવા, હવાઈ ક્ષેત્ર બંધ કરવા, પડોશી દેશની ઘણી પ્રખ્યાત હસ્તીઓના સોશિયલ એકાઉન્ટ બ્લોક કરવા જેવા ઘણા મોટા પગલાં લીધાં છે.
નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪-૨૫ (એપ્રિલ-જાન્યુઆરી) માં ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેનો વેપાર $૫૦૦મિલિયનથી ઓછો હતો. આ સમયગાળા દરમિયાન, ભારતનો કુલ વેપાર ૮૦૦ અબજ ડોલરથી વધુ હતો. આવી સ્થિતિમાં, વેપાર બંધ થવાથી પાકિસ્તાનના અર્થતંત્ર પર વધુ અસર પડશે. પાકિસ્તાનની અર્થવ્યવસ્થા પહેલેથી જ નબળી હોવાથી, ભારત સાથે પ્રતિબંધ તેના માટે મોટો ફટકો હશે.
અટારી બોર્ડરથી વધુ વેપાર
પહેલગામમાં થયેલા હુમલા બાદ ભારતે કાર્યવાહી કરી અને અટારી સરહદ બંધ કરી દીધી. નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં, આ માર્ગ દ્વારા બંને દેશો વચ્ચે 3800 કરોડ રૂપિયાથી વધુનો વેપાર થયો હતો. જ્યારે નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૨-૨૩માં આ વેપાર ૨૨૫૦ કરોડ રૂપિયાથી વધુ હતો.
વર્ષ 2019 માં પુલવામામાં આતંકવાદી હુમલો થયો હતો. નાણાકીય વર્ષ 2018-19 ની શરૂઆતમાં, અટારી લેન્ડ પોર્ટ દ્વારા બંને દેશો વચ્ચે કુલ વેપાર રૂ. 4370 કરોડથી વધુ હતો. પુલવામા હુમલા પછી, ભારતે પાકિસ્તાની માલ પર 200% ડ્યુટી લાદી હતી. આના કારણે બંને દેશો વચ્ચેના વેપારમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો. નાણાકીય વર્ષ 2019-20 માં, અટારી લેન્ડ બંદર દ્વારા બંને દેશો વચ્ચેનો વેપાર ઘટીને 2772 કરોડ રૂપિયા થઈ ગયો હતો.
કયા દેશ પર કેટલી અસર?
ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે વેપાર બંધ થવાથી ભારતના અર્થતંત્ર પર ખાસ અસર પડશે નહીં. કારણ કે પાકિસ્તાન સાથે નિકાસ ખૂબ ઓછી છે. જો આપણે પાકિસ્તાનની વાત કરીએ તો આ પ્રતિબંધ પાડોશી દેશ માટે ચિંતાનો વિષય છે. હકીકતમાં, ભારત પાકિસ્તાનને જે વસ્તુઓની નિકાસ કરે છે તેમાં દવાઓનો પણ સમાવેશ થાય છે. જો પાકિસ્તાનને ભારત પાસેથી દવાઓ નહીં મળે તો ત્યાં કટોકટી સર્જાઈ શકે છે.
