મહાત્મા ગાંધીજીની 30 જાન્યુઆરી 1948ના રોજ નાથુરામ ગોડસેએ પેટ અને છાતીમાં પોઈન્ટ-બ્લેન્ક રેન્જમાં ત્રણ વખત ગોળી મારીને હત્યા કરી હતી તેમના અવસાનથી સમગ્ર વિશ્વમાં શોક છવાઈ ગયો હતો
નાથુરામ ગોડસેએ પ્રયાસ કર્યો હતો પરંતુ પોતાને ગોળી મારવામાં નિષ્ફળ ગયો હતો અને તેને પકડી લેવામાં આવ્યો હતો
સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામના અગ્રણી નેતાઓમાં મહાત્મા ગાંધીનું નામ પણ છે. મહાત્મા ગાંધીએ ‘સત્ય અને અહિંસા’ની તેમની નીતિ સાથે સમાધાન કર્યા વિના અંગ્રેજોને ભારત છોડવા દબાણ કર્યું. સ્વતંત્રતાના મુખ્ય મસીહા હોવા છતાં અને તે સમયના રાજકારણમાં તેમનો ઊંડો પ્રભાવ હોવા છતાં, તેમણે પોતે કોઈ પદ સ્વીકાર્યું ન હતું. આ કારણોસર તેમને ‘રાષ્ટ્રપિતા’ અથવા ‘બાપુ’ નામ મળ્યું. ગાંધીજી દેશના વિકાસ માટે કંઈ કરી શકે તે પહેલા 30 જાન્યુઆરી 1948ના રોજ તેમની ગોળી મારીને હત્યા કરવામાં આવી હતી. ગાંધીજીની હત્યા ક્યારે, કેવી રીતે અને કયા સંજોગોમાં થઈ હતી તે વિશે આપણે અમુક પુસ્તકોમાં દર્શાવેલ તથ્યોના આધારે વાત કરીશું.
ગાંધીજીની હત્યા કરવાનો પ્રયાસ
કહેવાય છે કે 20 જાન્યુઆરી 1948ના રોજ બિરલા હાઉસમાં ગાંધીજી પર જીવલેણ હુમલો થયો હતો. આ સંદર્ભમાં, 21 જાન્યુઆરીએ પ્રકાશિત થયેલા અખબારોમાં લખવામાં આવ્યું હતું કે મદન લાલ પાહવા નામના વ્યક્તિએ ગાંધીજીને શારીરિક નુકસાન પહોંચાડવા માટે વિસ્ફોટ કર્યો હતો. એવું કહેવાય છે કે ગાંધીજીએ સાંજની પ્રાર્થના સભામાં અપીલ કરી હતી કે જેણે પણ તેમના પર જીવલેણ હુમલો કરવાનો પ્રયાસ કર્યો હોય તેને માફ કરવામાં આવે. એટલું જ નહીં, ગાંધીજીએ તેમની પ્રાર્થના સભામાં પોલીસ ન બોલાવવાનો આદેશ આપ્યો હતો.
30 જાન્યુઆરી 1948ના રોજ શું અને કેવી રીતે થયું
30 જાન્યુઆરી, 1948ના રોજ સવારે 3:30 વાગ્યે ઉઠીને, ગાંધીજીએ તેમની સામાન્ય દિનચર્યામાંથી નિવૃત્તિ લીધી, પ્રાર્થનામાં ભાગ લીધો, મધ અને લીંબુથી બનાવેલું પીણું પીધું અને ફરીથી સૂઈ ગયા. થોડીવાર સૂઈ ગયા પછી તે ઉઠ્યો અને શરીરની માલિશ કરાવી. નાસ્તામાં દૂધ, મૂળો, ટામેટાંનું સલાડ અને નારંગીનો રસ હતો.
30 જાન્યુઆરી, 1948ના રોજ સવારે 3:30 વાગ્યે ઉઠીને, ગાંધીજીએ તેમની સામાન્ય દિનચર્યામાંથી નિવૃત્તિ લીધી, પ્રાર્થનામાં ભાગ લીધો, મધ અને લીંબુથી બનાવેલું પીણું પીધું અને ફરીથી સૂઈ ગયા. થોડીવાર સૂઈ ગયા પછી તે ઉઠ્યો અને શરીરની માલિશ કરાવી. નાસ્તામાં દૂધ, મૂળો, ટામેટાંનું સલાડ અને નારંગીનો રસ હતો.
નાથુરામે બુરખો પહેરીને હત્યા કરવાની કેમ ના પાડી?
નાથુરામને કોઈએ સૂચન કર્યું કે જો તે બુરખો પહેરીને ગાંધીજીની સભામાં જાય તો તે સરળતાથી સભા સ્થળે પહોંચી જશે, અને પોતાના મિશનમાં પણ સફળ થશે. બજારમાંથી બુરખો લાવવામાં આવ્યો, પરંતુ બુરખો પહેર્યા પછી નાથુરામને લાગ્યું કે તે બુરખાની અંદરથી પિસ્તોલ સરળતાથી બહાર કાઢી શકશે નહીં અને જો પકડાઈ જશે તો તેની બદનામી થશે. પછી નારાયણ આપ્ટેના સૂચન પર નથુરામે લશ્કરી ડ્રેસ પહેર્યો. તેની બેરેટા પિસ્તોલમાં 7 ગોળીઓ લોડ કરી હતી. આ પછી બધા બિરલા મંદિર ગયા. ત્યાંથી તેને બિરલા હાઉસ જવાનું હતું. હકીકતમાં, આપ્ટે અને કરકરે કામ હાથ ધરતા પહેલા ભગવાનને જોવા અને પ્રાર્થના કરવા માંગતા હતા, પરંતુ ગોડસેને આ બાબતોમાં કોઈ રસ નહોતો. બિરલા હાઉસની અંદર પહોંચતા કોઈએ તેમને રોક્યા નહીં.
‘ફ્રીડમ એટ મિડનાઇટ’ પુસ્તકમાંથી અવતરણ (લેખકો ડોમિનિક લેપિયર અને લેરી કોલિન્સ)
‘ધ મેન હુ કિલ્ડ ગાંધીજી’ (લેખક મનોહર માલગાંવકર) અનુસાર, આ મિશન દરમિયાન જ્યારે પણ કરકરે કંઇક બોલતા ત્યારે તેમનો અવાજ ધ્રૂજવા લાગ્યો. આપ્ટે તેને શાંત રહેવાનો સંકેત આપતા હતા.
નાથુરામને કોઈએ સૂચન કર્યું કે જો તે બુરખો પહેરીને ગાંધીજીની સભામાં જાય તો તે સરળતાથી સભા સ્થળે પહોંચી જશે, અને પોતાના મિશનમાં પણ સફળ થશે. બજારમાંથી બુરખો લાવવામાં આવ્યો, પરંતુ બુરખો પહેર્યા પછી નાથુરામને લાગ્યું કે તે બુરખાની અંદરથી પિસ્તોલ સરળતાથી બહાર કાઢી શકશે નહીં અને જો પકડાઈ જશે તો તેની બદનામી થશે. પછી નારાયણ આપ્ટેના સૂચન પર નથુરામે લશ્કરી ડ્રેસ પહેર્યો. તેની બેરેટા પિસ્તોલમાં 7 ગોળીઓ લોડ કરી હતી. આ પછી બધા બિરલા મંદિર ગયા. ત્યાંથી તેને બિરલા હાઉસ જવાનું હતું. હકીકતમાં, આપ્ટે અને કરકરે કામ હાથ ધરતા પહેલા ભગવાનને જોવા અને પ્રાર્થના કરવા માંગતા હતા, પરંતુ ગોડસેને આ બાબતોમાં કોઈ રસ નહોતો. બિરલા હાઉસની અંદર પહોંચતા કોઈએ તેમને રોક્યા નહીં.
‘ફ્રીડમ એટ મિડનાઇટ’ પુસ્તકમાંથી અવતરણ (લેખકો ડોમિનિક લેપિયર અને લેરી કોલિન્સ)
‘ધ મેન હુ કિલ્ડ ગાંધીજી’ (લેખક મનોહર માલગાંવકર) અનુસાર, આ મિશન દરમિયાન જ્યારે પણ કરકરે કંઇક બોલતા ત્યારે તેમનો અવાજ ધ્રૂજવા લાગ્યો. આપ્ટે તેને શાંત રહેવાનો સંકેત આપતા હતા.
