નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે બેંકોમાં દાવા વગર પડેલા ૭૮ હજાર કરોડ રૂપિયાથી વધુની રકમ તેના હકદાર માલિકોને પરત કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. જિલ્લા સ્તરે ખાસ કેમ્પ લગાવવામાં આવશે જેથી પૈસા તેના વાસ્તવિક લાભાર્થીઓ સુધી પહોંચાડી શકાય. આ અંતર્ગત, ઘણી એજન્સીઓ સાથે મળીને કામ કરશે અને આ પૈસાના માલિક લોકોની ઓળખ કરવામાં આવશે.
બેંકોમાં હજારો કરોડ રૂપિયા દાવા વગરના પડેલા છે, જેના પર દાવો કરવા માટે કોઈ નથી. સરકાર આ અંગે સતત ચિંતા વ્યક્ત કરી રહી છે. તાજેતરમાં, ખાતાઓમાં જમા કરાયેલા દાવા વગરના ભંડોળને તેમના વાસ્તવિક માલિકોને ટ્રાન્સફર કરવા માટે એક પોર્ટલ પણ શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. સરકાર આ નાણાં તેના વાસ્તવિક માલિકો સુધી પહોંચે તે સુનિશ્ચિત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે.
મુંબઈમાં ફાઇનાન્શિયલ સ્ટેબિલિટી એન્ડ ડેવલપમેન્ટ કાઉન્સિલ (FSDC) ની 29મી બેઠક દરમિયાન, નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે આ સંદર્ભમાં સૂચનાઓ આપી હતી. નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે નિયમનકારો અને બેંકિંગ વિભાગોને આ રુપિયાના યોગ્ય માલિકો શોધવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. નાણામંત્રીએ કહ્યું છે કે દાવા વગરની થાપણો યોગ્ય માલિકોને પરત કરવી જોઈએ અને KYC પ્રક્રિયા સુવ્યવસ્થિત કરવી જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે સામાન્ય નાગરિકોના હિતોને ધ્યાનમાં રાખવા જોઈએ અને યોગ્ય દાવેદારો સુધી પહોંચવા માટે યોગ્ય પગલાં લેવા જોઈએ. હવે, આ માટે, જિલ્લા સ્તરે શિબિરોનું આયોજન કરવામાં આવશે અને દાવા વગરના ભંડોળ તેના વાસ્તવિક માલિકોને ટ્રાન્સફર કરવામાં આવશે. કેન્દ્રીય નાણાંપ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે શક્ય તેટલી વહેલી તકે આ પ્રક્રિયા લાગુ કરવા જણાવ્યું છે.
નાણામંત્રી સીતારમણે નિર્દેશ આપ્યો કે આ પૈસા ઝડપથી અને સરળતાથી પરત કરવા માટે એક સિસ્ટમ હોવી જોઈએ. આ માટે, સીતારમણે તમારા ગ્રાહકને જાણો (KYC) પ્રક્રિયાને સરળ અને ડિજિટલ બનાવવા કહ્યું. તેમણે કહ્યું કે તેને એવી રીતે બનાવવી કે લોકો અને ઉદ્યોગપતિઓને કોઈ સમસ્યાનો સામનો ન કરવો પડે. તેમણે નાણાકીય ક્ષેત્રમાં વધુ સારા અનુભવ માટે સક્રિય રીતે કામ કરવા કહ્યું.
દરેક જિલ્લામાં શિબિરો યોજાશે
સીતારમણે નિયમનકારો અને બેંકિંગ વિભાગોને જિલ્લા સ્તરે ખાસ શિબિરોનું આયોજન કરીને દાવા વગરના નાણાં તેના હકદાર માલિકોને પરત કરવાની પ્રક્રિયા ઝડપી બનાવવા વિનંતી કરી છે. આ ઝુંબેશ RBI, SEBI, MCA, PFRDA અને IRDA તેમજ બેંકો, પેન્શન એજન્સીઓ, વીમા કંપનીઓ સાથે સંકલનમાં ચલાવવાની છે. દાવા વગરના નાણાંમાં બેંકોમાં થાપણો તેમજ દાવા વગરના શેર અને ડિવિડન્ડ અને દાવા વગરના વીમા અને પેન્શન ફંડનો સમાવેશ થાય છે.
બેંકોમાં કેટલા પૈસા પડેલા છે
RBIના તાજેતરના વાર્ષિક અહેવાલ મુજબ, માર્ચ 2024 ના અંત સુધીમાં બેંકોમાં દાવા વગરની થાપણો 26 ટકા વધીને રૂ. 78,213 કરોડ થઈ ગઈ હતી. એફએસડીસીએ મેક્રો નાણાકીય સ્થિરતા અને તેનો સામનો કરવા માટે ભારતની તૈયારી સંબંધિત મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરી. કાઉન્સિલે સ્થાનિક અને વૈશ્વિક મેક્રો નાણાકીય પરિસ્થિતિમાંથી ઉભરતા વલણો પર ચર્ચા કરી અને સતર્ક રહેવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો. એફએસડીસીએ અગાઉના નિર્ણયો અને બજેટ જાહેરાતોને અમલમાં મૂકવા માટે વ્યૂહરચના ઘડવા સંબંધિત મુદ્દાઓ પર પણ ચર્ચા કરી.
તમને દાવો ન કરાયેલા પૈસા કેવી રીતે મળશે?
જો તમારું બેંક ખાતું લાંબા સમયથી નિષ્ક્રિય છે, તો આ માટે બેંકનો સંપર્ક કરો. ખાતામાં પૈસા છે કે નહીં તે તપાસો. જો આ પૈસા વીમા પોલિસી સાથે જોડાયેલા છે, તો પછી તેના વિશે વીમા કંપની સાથે વાત કરો. જો પોલિસી પરિપક્વ થઈ ગઈ છે અથવા દાવો પેન્ડિંગ છે, તો તેની માહિતી એકત્રિત કરો. તમે ડિપોઝિટરી (NSDL/CDSL) અથવા ફંડ હાઉસમાંથી ડીમેટ એકાઉન્ટ અથવા મ્યુચ્યુઅલ ફંડમાં રોકાણ વિશે માહિતી મેળવી શકો છો. આ ઉપરાંત, PF માટે, તમે EPFO ની વેબસાઇટ પર UAN નંબરથી તપાસ કરી શકો છો કે PF માં પૈસા બાકી છે કે નહીં.
ઘણા વિભાગોના અધિકારીઓએ ચર્ચા કરી
મુંબઈમાં ફાઇનાન્શિયલ સ્ટેબિલિટી એન્ડ ડેવલપમેન્ટ કાઉન્સિલ (FSDC) ની 29મી બેઠક યોજાઈ હતી. ગવર્નર સંજય મલ્હોત્રા ઉપરાંત, બજાર નિયમનકાર સેબીના વડા તુહિન કાંત પાંડે, આંતરરાષ્ટ્રીય નાણાકીય સેવા કેન્દ્ર ઓથોરિટીના અધ્યક્ષ કે. રાજારામન અને નાદારી અને નાદારી બોર્ડ ઓફ ઇન્ડિયા (IBBI) અને આંતરરાષ્ટ્રીય નાણાકીય સેવા કેન્દ્ર ઓથોરિટીના વરિષ્ઠ પ્રતિનિધિઓ પણ નાણામંત્રી સાથેની બેઠકમાં હાજર રહ્યા હતા. નાણા રાજ્યમંત્રી પંકજ ચૌધરી, નાણા સચિવ અજય સેઠ, આર્થિક બાબતોના વિભાગના નામાંકિત સચિવ અનુરાધા ઠાકુર, નાણાકીય સેવા સચિવ એમ નાગરાજુ, કોર્પોરેટ બાબતોના સચિવ દિપ્તી ગૌર મુખર્જી, મહેસૂલ સચિવ અરવિંદ શ્રીવાસ્તવ અને નાણા મંત્રાલયના અન્ય ઉચ્ચ અધિકારીઓએ પણ FSDC ની બેઠકમાં હાજરી આપી હતી.
આ પહેલા ખાતાઓમાં જમા થયેલા દાવા વગરના પૈસા તેમના વાસ્તવિક માલિકોને ટ્રાન્સફર કરવા માટે એક પોર્ટલ શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. હવે સરકાર આ પૈસા તેના હકદાર માલિકોને ટ્રાન્સફર કરવા અને ત્યાં આ કેસોનું સમાધાન કરવા માટે જિલ્લાવાર કેમ્પનું આયોજન કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે.
