બેંકોમાં પાંચ દિવસનો કાર્ય સપ્તાહ અને ખાલી જગ્યાઓ પર નિમણૂક જેવી માંગણીઓને લઈને હડતાલ પર ઉતરશે.
૨૪-૨૫ માર્ચે દેશભરમાં બેંક કર્મચારીઓ હડતાળ પર રહેશે. ઇન્ડિયન બેંક્સ એસોસિએશન (IBA) સાથેની વાટાઘાટોમાં કોઈ ઉકેલ ન આવ્યા બાદ બેંક યુનિયનો હડતાળ પર જવાનો નિર્ણય લીધો છે. બેંક યુનિયનોનું યુનિયન ફોરમ લાંબા સમયથી તેમની માંગણીઓ પૂર્ણ થાય તેની રાહ જોઈ રહ્યું છે. આમાં બેંકોમાં પાંચ દિવસનો કાર્ય સપ્તાહ અને ખાલી જગ્યાઓ પર નિમણૂક જેવી માંગણીઓનો સમાવેશ થાય છે. સમાચાર એજન્સી ANI એ સોમવારે આ સમાચાર આપ્યા છે. યુનાઇટેડ ફોરમ ઓફ બેંક યુનિયન્સ એ 9 બેંક યુનિયનો – AIBEA, AIBOC, NCBE, AIBOA, BEFI, INBEF, INBOC, NOBW અને NOBO – નું એક છત્ર સંગઠન છે.
સરકાર અને કર્મચારી સંગઠનોના અલગ અલગ દલીલો
કેન્દ્રીય નાણા રાજ્યમંત્રી પંકજ ચૌધરીએ કહ્યું છે કે બેંકોમાં ક્લાર્ક અને ગૌણ અધિકારીઓની મંજૂર જગ્યાઓમાંથી 95 ટકા જગ્યાઓ ભરાઈ ગઈ છે. પરંતુ, કર્મચારી સંગઠનો આ સ્વીકારવા તૈયાર નથી. તેમનું કહેવું છે કે બેંકોમાં સ્ટાફની ભારે અછત છે. આના કારણે બેંક કર્મચારીઓ પર કામનું ભારણ નોંધપાત્ર રીતે વધી ગયું છે. પરિસ્થિતિનો સામનો કરવા માટે, બેંકો કામચલાઉ ધોરણે ભરતી કરી રહી છે. પ્રશ્ન એ છે કે બેમાંથી કોણ સાચું છે?
જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોમાં 7.58 લાખ કર્મચારીઓ છે.
ચૌધરીએ સંસદમાં જણાવ્યું હતું કે જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોમાં કર્મચારીઓની સંખ્યા 2011 માં 6.18 લાખ હતી, જે જાન્યુઆરી 2025 માં વધીને 7.58 લાખ થઈ ગઈ છે. અધિકારીઓની સંખ્યામાં મહત્તમ વધારો થયો છે. કારકુનો અને ગૌણ કર્મચારીઓની સંખ્યા સ્થિર રહી છે અથવા ઘટી છે. સરકારનું કહેવું છે કે કર્મચારીઓ નિવૃત્તિ કે આયોજન વિના જ નોકરી છોડી રહ્યા છે. સરકારનું પણ માનવું છે કે બેંકોમાં પૂરતા કર્મચારીઓ છે.
સરકારી બેંકોના કર્મચારીઓ પર કામનું દબાણ વધુ
પરંતુ રિઝર્વ બેંકના અહેવાલો પર આધારિત યુનિયનોના ડેટા કંઈક અલગ જ વાર્તા કહે છે. ૨૦૧૩ થી ૨૦૨૪ ની વચ્ચે, ક્લાર્ક-સ્તરના કર્મચારીઓની સંખ્યામાં ૧.૫ લાખથી વધુનો ઘટાડો થયો છે, જ્યારે સબ-સ્ટાફની સંખ્યામાં ૫૦,૦૦૦નો ઘટાડો થયો છે. તેમનો દાવો છે કે ભરતી સ્થગિત છે. જોકે, આ પ્રતિબંધ સરકારના કથિત અનૌપચારિક નિર્દેશને કારણે છે. આના કારણે બેંકોને વધતા કામના ભારણનો સામનો કરવામાં મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે.
બેંકોની કામચલાઉ કર્મચારીઓ પર નિર્ભરતા વધી રહી છે
કર્મચારી સંગઠનોનું કહેવું છે કે ખાનગી બેંકોમાં કર્મચારીઓની સંખ્યામાં વધારો થયો છે. ૨૦૧૧માં તે ૧.૭ લાખ હતું, જે ૨૦૨૪માં વધીને ૮.૪૬ લાખ થશે. આ દર્શાવે છે કે બેંકિંગ ક્ષેત્રનું કદ કેટલું વધ્યું છે. બંને પક્ષોના અલગ અલગ દલીલો કેટલાક પ્રશ્નો ઉભા કરે છે. સરકારના મતે, જો બેંકોમાં 95% જગ્યાઓ ભરેલી છે, તો પછી બેંકોની કામચલાઉ કર્મચારીઓ પર નિર્ભરતા કેમ વધી રહી છે? કર્મચારીઓ શા માટે ભારે કામનો બોજ, વારંવાર ઓવરટાઇમ અને સત્તાવાર સમય દરમિયાન મહત્વપૂર્ણ કાર્યો પૂર્ણ કરવામાં અસમર્થતાની ફરિયાદ કરી રહ્યા છે?
ખર્ચમાં વધારો અટકાવવા માટે ભરતી થઈ રહી નથી
જો સરકારી ડેટા સાચો હોય તો કર્મચારીઓની વર્તમાન સંખ્યા કામ સંભાળવા માટે પૂરતી હોવી જોઈએ. પરંતુ, જો યુનિયનોનો ડેટા વાસ્તવિકતાની નજીક હોય, તો તેનો અર્થ એ છે કે સરકારનો દાવો સ્ટાફની અછતની સમસ્યાને ઓછી કરવાનો છે. સત્ય આ બંનેની વચ્ચે ક્યાંક આવેલું છે. યુનિયનો જેટલી માંગ કરી રહ્યા છે તેટલી ખાલી જગ્યાઓ ન હોઈ શકે. પરંતુ, ગ્રાહકોની વધતી સંખ્યા અને સરકારની નવી યોજનાઓને ધ્યાનમાં લેતા, કામ માટે કર્મચારીઓની સંખ્યા વધારવી જરૂરી છે.
સ્ટાફની અછત સેવાની ગુણવત્તા પર અસર કરે છે
જો જાહેર ક્ષેત્રની બેંકો કાયમી ભરતી ટાળવા માટે કોન્ટ્રાક્ટ કર્મચારીઓ પર આધાર રાખી રહી છે, તો આ ડેટા ભૂલ નથી પરંતુ સરકાર ખર્ચ ઘટાડવા માટે જાણી જોઈને આવું કરી રહી છે. પ્રશ્ન એ છે કે, શું આ ખર્ચ ઘટાડવાની કવાયત ચાલુ રાખી શકાશે કે પછી લાંબા ગાળે તે સેવાની ગુણવત્તા અને કર્મચારીઓના આત્મવિશ્વાસને અસર કરશે?
આ યુનિયનોની માંગણીઓ છે
- બધા કેડરમાં પૂરતી ભરતી
- બધા કામચલાઉ કર્મચારીઓને નિયમિત કરો
- બેંકિંગ ઉદ્યોગમાં 5 દિવસના કાર્યકારી સપ્તાહનો અમલ
- નોકરીની સુરક્ષાનું રક્ષણ કરો
- કામગીરી સમીક્ષા પર DFS સૂચના પાછી ખેંચો
- PLI પર DFS નિર્દેશ પાછો ખેંચો
- બેંકરોનું રક્ષણ કરો, સલામતી સુનિશ્ચિત કરો
- હવે કોઈ હુમલો અને દુર્વ્યવહાર નહીં! બેંક અધિકારીઓ અને કર્મચારીઓ માટે હવે સુરક્ષિત કાર્યસ્થળ
- જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોમાં કર્મચારી/અધિકારી ડિરેક્ટરોની જગ્યાઓ ભરવા
- ઇન્ડિયન બેંક્સ એસોસિએશન સાથેના પડતર મુદ્દાઓનું નિરાકરણ
- ગ્રેચ્યુઇટીની મહત્તમ મર્યાદા વધારીને 25 લાખ રૂપિયા કરો અને તેને કરમુક્ત બનાવો – હવે સરકારી કર્મચારીઓની સમાનતા
- કર્મચારી કલ્યાણ પર અન્યાયી કર લાદવાનું બંધ કરો. રાહત લાભો પર કોઈ આવકવેરો નહીં – મેનેજમેન્ટને ખર્ચ સહન કરવા દો
- રાષ્ટ્રીય હિતોનું રક્ષણ કરો, IDBI બેંકમાં 51% સરકારી ઇક્વિટી જાળવી રાખો
