રવિવારે મોડી રાત્રે હૃદયરોગના હુમલાથી તેમનું નિધન થયું હતું. રાણા છેલ્લા ઘણા દિવસોથી લખનઉના PGIમાં એડમિટ હતા.
શેરો-શાયરીના દિગ્ગજ શાયર-કવિ મુનવ્વર રાણાનું નિધન થયું છે. તેમનું મૃત્યુ હાર્ટ એટેકથી થયું હતું. આ પ્રખ્યાત શાયર 71 વર્ષની વયે અવસાન થતાં ઉર્દૂ જગતના કવિઓ ઉપરાંત હિન્દી કવિતા જગતના લોકોમાં શોકનો માહોલ છે. દરેક ઉંમરના લોકો મુનવ્વરની શેરો-શાયરીના ચાહકો હતા. ‘મા’ પર લખેલી તેમની કવિતા આજે પણ લોકોના હૃદયને સ્પર્શે છે. ‘ચલતી ફિરતી હુઈ આંખો સે અઝાં દેખી હૈ, મેને જન્નત તો નહીં દેખી હૈ માં દેખી હૈ’- મુનવ્વર તેમના મુખમાંથી બોલત હતા હેય, ઘણી વખત તેમની આંખો આંસુઓથી ભરાઈ જતી. તેમના મુશાયરોમાં દર્શકો ઘણી વખત ભાવુક થતા જોવા મળ્યા છે. તેમની કવિતાઓમાં તેઓ ઉર્દૂ શબ્દોની સાથે હિન્દી અને અવધી ભાષાના શબ્દોનું મિશ્રણ કરીને છંદો રચતા હતા. ચાલો મુનવ્વર રાણાના લોકપ્રિય બે શબ્દો જોઈએ.
‘એક કિસ સે કી તરહ વો તો મુજે ભુલ ગયા એક કહાની કી તરહ વો હૈ મગર યાદ મુજે’
‘મા’ પર ઘણાએ ઘણું લખ્યું છે, પરંતુ કહેવાય છે કે મુનવ્વરે ‘મા’ પ્રત્યેના પ્રેમ વિશે જે તીવ્રતાથી લખ્યું છે તેટલી તીવ્રતાથી કોઈએ લખ્યું નથી. કેટલાક કવિઓ માને છે કે ઉર્દૂ ગઝલોમાં પ્રિયતમથી લઈને પ્રેમ અને વિદ્રોહ બધું જ હાજર હતું, પરંતુ ‘મા’ પર મુનવ્વર જેવી કવિતા ભાગ્યે જ કોઈએ લખી હશે. મુનવ્વરે માતા પર લખેલી ગઝલ અહીં વાંચો-
‘જરાસી બાત હૈ લેકિન હવાઓ કો કોન સમજાયે,
બીએસએ મેરી માં મેરે લિયે કાજલ બનાતી હૈ’
‘છું નહીં શક્તિ મોત ભી આસાની સે ઇસકો યહ બચ્ચા અભી માં કી દુઆ ઓઢે હુએ હૈ‘
‘યું તો અબ ઉસકો સુજાઈ નહી દેતા લેકિન
માં અભી તક મેરે ચહેરે કો પઢા કરતી હૈ’
‘વહ કબુતર ક્યાં ઉડા છપપર અકેલા હો ગયા માં કે આંખેં મુદ્દતે હી ઘર અકેલા હો ગયા’
‘સિસકીય ઉસકી ના દેખી ગઈ મુજસે રાના
રોકડા મેં ભી ઉસે પહેલી કમાઈ દેતે’
‘મેને રોતે હુએ પોંછે થે કિસી દિન આંસુ મુદ્દતો માં ને નહિ ધોયા દુપટ્ટા અપના’
‘અભી ચલતી હૈ જબ આધી કભી ગમ કી રાના
માં કી મમતા મુજે બાહો મે છુપા લેતી હૈ’
‘ગલે મિલને કો આપસ મે દુઆ રોજ આતી હૈ અભી મસ્જિદ કે દરવાજે પે માયેં રોજ આતી હૈ’
અસહિષ્ણુતાના મુદ્દે સાહિત્ય અકાદમી પુરસ્કાર પરત કરવામાં આવ્યો હતો
તમને જણાવી દઈએ કે મુનવ્વર રાણાને ઉર્દૂ અને હિન્દીમાં કવિતાઓ લખવા માટે સાહિત્ય અકાદમી પુરસ્કાર અને માટી રતન જેવા પુરસ્કારોથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા. 2015માં તેમણે અસહિષ્ણુતાના મુદ્દે પોતાનો એવોર્ડ પરત કર્યો હતો. જો આપણે અન્ય પુરસ્કારોની વાત કરીએ તો તેમને અમીર ખુસરો એવોર્ડ, મીર તકી મીર એવોર્ડ, ગાલિબ એવોર્ડ, ડો. ઝાકિર હુસૈન એવોર્ડ અને સરસ્વતી સમાજ એવોર્ડથી પણ સન્માનિત કરવામાં આવ્યા છે.
